Et, Rabbimizin lutfettiği rızıklardan biridir ve en mühimidir. Ancak etin helali ve haramı vardır. Bütün bunlar Kur’an-ı Kerim’de, hadis-i şeriflerde ve bu iki kaynaktan istihraç eden müçtehitlerin içtihatlarında belirtilmiştir.
En’am Sûresi’nde etlerinin yenilmesi helal olan hayvanlardan bir kısmı sıralanmaktadır. Bunlar koyun, keçi, deve ve sığır (inek, manda) Her cinsin erkek ve dişisinin etleri helaldir. Yalnız bu etlerin helal olması için usulünce kesilmiş olması şarttır. Yani, hayvanı kesen Müslüman olacak, hayvanın ön kısmını kıbleye çevirecek, kesen kişi “Bismillah” veya “Allah-u Ekber” diyecek. (Bu ve diğer şartlar göz önüne alındığında Sırbistan gibi birçok ülkeden karkas şeklinde yani kesilmiş et olarak ithal edilen etlerin ne derece câiz olacağı düşünülmelidir. Meselâ, kesenin besmele çekmediği et haram olduğu gibi; kesmeyip de, bir yerine bıçak saplayarak, alnına vurarak veya boğarak veya ilaçlayarak, elektrikleyerek öldürülen kara hayvanları, leş olur. Bunları yemek haram olur.)
Deniz hayvanlarına gelince; Hanefi hariç diğer üç mezhepte, deniz ürünlerinin hepsi yenir.
Hanefi’de balık şeklinde olmayan hiçbir deniz ürünü yenmez. Mesela, ahtapot, kalamar, mürekkep balığı, deniz hınzırı, denizatı, denizaygırı, denizanası, denizayısı gibi hayvanlar ve yengeç, midye, istiridye, ıstakoz, kerevit, karides, deniz salyangozu gibi deniz haşaratı yenmez. Somon, kalkan, yunus, balina, yılan balığı, kedi ve köpek balığı yenir. Av hayvanlarının hangileri olduğu ve bunların etlerinin helal olması için neler yapılması gerektiği fıkıh kitaplarında belirtilmiştir. Kuşlardan, köpek dişi olan yırtıcı hayvanlar ile pençesiyle avlanan kuşlar yenmez.
Yenilmesi haram olan hayvanlardan bir kısmı Maide Sûresi’nin 3. Âyet’inde belirtilmiştir. Bu âyet-i kerimeye meâlen bakalım: “Leş, kan, domuz eti, Allah’tan başkası adına boğazlanan, boğulmuş, (taş, ağaç, vb. ile) vurulup öldürülmüş, yukarıdan yuvarlanıp ölmüş, boynuzlanıp ölmüş (hayvanlar ile) canavarların yediği hayvanlar –ölmeden yetişip kestikleriniz müstesna- dikili taşlar (putlar) üzerine boğazlanmış hayvanlar ve fal oklarıyla kısmet aramanız size haram kılındı.”
Fıkıh kitaplarında eti yenmeyen kara hayvanları, eti yenmeyen kuşlar belirtilmiştir. Haşarat yemek de haramdır. (Şafii mezhebinde kirpi ve kertenkele yenir.)
Tezek ve başka necis şeyleri yiyen hayvanın eti kokarsa yemesi mekruhtur. Temiz şeyle beslenip, pis kokusu kalmazsa caiz olur. Necaset yemiş olan tavuk, koyun ve sığırı hemen kesip yemek mekruhtur. Tavuğu 3, koyunu 4, sığır ve deveyi 10 gün hapsetmek, yani necaset yedirmeyip temiz gıdayla beslemek gerekir. Şafii’deyse deve 40, sığır 30, koyun 7, tavuk 3 gün hapsedilir.
Avlanılan, yakalanan her balığı yemenin helal olduğu, Mâide Sûresi’nde bildirilmektedir. Su içinde kendiliğinden ölüp, karnı üst tarafta duran balık yenmez. Ağ, saçma, ilaç ve sarsıntı ile ölen her balık yenir.
Eti yenilen yani helal olan hayvanlar ile eti yenilmeyen haram olan hayvanlarla ilgili fıkıh kitaplarında çok teferruatlı bilgiler vardır. Merak edenler o kitaplara bakabilir.
Bir de yemeden ayrı, bakılması, tutulması helal ve haram olan “etler” vardır. Bilhassa yazları ve bilhassa hanımların orası burası açık şekilde görünen etleri haramdır. Tutmak, dokunmak haram olduğu gibi bu etlere bakmak da haramdır. Bu etlerin haramlığı tıpkı Maide Sûresi’nin 3. Âyet’inde belirtildiği üzere “leş, domuz eti” gibidir ve haramdır. Pantolon, tayt, çorap gibi eti örtmesine mukabil, vücudun şeklini olduğu gibi gösteren kıyafetlerin örttüğü etler de haram etlerdendir. Hamamdan, ya da yatak odasından çıkmışçasına vücudun etlerinin neredeyse tamamını gösterenlere dokunmak haram olduğu gibi gayri ihtiyari bakışın ikincisini eklemek de haramdır. Bizim dinimizin adı İslâmiyet’tir ve İslâmiyet’te esas budur. Biz Müslümanlar, nasıl eti yenilip yenilmeyen hayvanlara ve hangi halde etin helal olacağına dikkat ediyorsak, insan cinsinden olanların etlerine dokunmanın ve bakmanın getireceği mükellefiyetleri de biliriz/bilmek mecburiyetindeyiz.
Tâife-i nisânın etine dokunmak, bakmak haram olduğu gibi, erkeklerin farz olan tesettürü olan göbek ile diz kapağı arasındaki bölgelere bakmak da haramdır. (Müslüman erkeklerin bilhassa yazları buna dikkat etmesi ve diz kapaklarının üzerinde kısa pantolon giymemesi, bunlarla dolaşmaması gerekir.)
İşte bu temel kaidelerden dolayıdır ki, Müslüman hanımların bütün vücutlarının örtülmesi gerekir. Buna da en uygun kıyafet çarşaftır. Müslüman erkekler nikâhla kendisine helal olan hanımına “helâlim” der. Onun dışındaki mahrem olan hanımların dışındaki nâmahrem kadınlara dokunması, bakması haramdır. İster eti gözüksün ister gözükmesin, fark etmez…
.jpg){kind=avatar}
