Bugün biraz ilmi sorularla konumuza giriş yapalım.

Çünkü bu konu 100 yıldır İslam âlimleri arasında en çok konuşulan konudur. İslam’da hükümet var mı? Yok mu? Din insanların sosyal hayatlarını, devletlerini, kamu hukukunu düzenleyebilir mi? İslam Peygamberi Hz. Muhammed bir devlet kurdu. Bu devletin özellikleri nelerdi? Peygamberimiz, 10 yıl boyunca Medine merkezli bu devleti yönetti. Peki, Medine Misakı, Antlaşması veya Medine Anayasası diye bilinen 47 maddelik bu tarihi toplumsal sözleşmede hangi maddeler var? Allah’ın Kur’ân’da belirttiği hükümler günümüzde nasıl uygulanacak? İslam devlet olmadan yaşanmaz mı? Devletler İslam’ın hükümlerine göre kanun ve yasalarını oluştursalar toplum daha iyi idare edilmez mi? Bugün İslam ülkeleri içerisinde anayasası olmadan yönetilen bir devlet var mı? İslam’ı referans alarak İslam Cumhuriyeti ismiyle kendini isimlendiren kaç devlet var? Tüm İslam Ümmeti için tek bir anayasa geliştirme imkânı var mı? Tarihte İslam ümmetini tek bir anayasa altında toplayıp yöneten bir İslam devleti var mı? Bunda başarıya ulaşmış deneyimler var mı? Yeni kurulan Suriye yönetiminin ülke ismini Suriye İslam Cumhuriyeti olarak isimlendirilmesine ne için engel olundu? İslam ve Cumhuriyet yan yana getirilemez mi? Kuruluşunda Türkiye bir İslam Cumhuriyeti miydi?

Bu soruların cevaplarını öyle uzaklarda aramaya gerek yok! Diyanetin İslam Ansiklopedisine bakmanız yeter! Google’ye “İslam Ansiklopedisi Anayasa”, “İslam Ansiklopedisi Medine Vesikası” ve “İslam Ansiklopedisi SİYÂSET-i ŞER‘İYYE” yazmanız yeterlidir. Yukarıdaki birçok sorunun cevabını bulacaksınız.İslam Ansiklopedisinde siyâset-i şer‘iyye tanımına bir bakın:

“Sözlükte ‘bir topluluğun başına geçmek, onların işlerini yararlarına olacak biçimde yürütmek’ anlamındaki siyâset ile ‘dine, şeriata, hukuka uygun’ anlamındaki şer‘iyye kelimelerinden oluşan siyâset-i şer‘iyye, kamu otoritesinin yönetilen topluluğun yararına olacak ve dinin genel ilkelerine ters düşmeyecek düzenlemeler ve bu çerçevede uygulamalar yapma yetkisini ifade eder.”

İslam âlimleri, 100 yıldır, birçok kitap ve makale ile İslam’ın bir yönetim biçimi olduğunu ifade eden eserler yazdılar. Mısırlı, İranlı, Suriyeli, Iraklı, Türkiyeli ümmet coğrafyasının farklı beldelerinden birçok âlim; Hz. Muhammed'in anayasal bir düzeni cumhur'un desteği ile kurduğunu anlatan birçok makale yazmıştır. Bunların arasında Pakistan İslam Cumhuriyeti’nin kurucuları arasında sayılabilecek muhterem Mevdudi de vardır. Mevdudi’nin İslam’da Hükümet kitabını anayasa ile ilgili düşüncesi olan herkes okumalıdır. Yine Pakistan İslam Cumhuriyeti, İran İslam Cumhuriyeti ve Moritanya İslam Cumhuriyeti, anayasa maddelerinin de gözden geçirilmesinin ülkemiz açısından hayırlı olacağı kanaatindeyiz.

İşte bu konuları, aslında İslam Hukukçusu profesörlerin gazetelerde, TV’lerde konuşup izah etmesi gerekiyor. Şimdi laik çevreler, şeriat denince hep Arabistan derler ya! Laik çevreler, “Acaba Arabistan’ı niye örnek göstermediniz?” diye soracak olurlarsa ilginçtir, dünyada anayasası olmadan yönetilen devletlerden biri de Suudi Arabistan’dır. Hatta veliaht prens anayasa hazırlayacağına dair sözler veriyor. Yani Suudi Arabistan’da İslam’ın hükümleri, yönetim tarzı, devlet tarafından kabul edilmiş değildir. Sadece mahkemelerde uygulanıyor. Çünkü Suudi Arabistan, BAE ve birçok Arap devleti krallıkla yönetiliyor.

Peki, kuruluş sürecinde İslam ve cumhuriyet mefhumu Türkiye Cumhuriyeti'nde nasıl ele alınmıştır? Türkiye’de 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu'nda 7. maddede bu konu net bir şekilde ifade edilmiş.

Madde 7:

“...Kavanin ve nizamat tanziminde muamelâtı nâsa erfak ve ihtiyacatı zamana evfak ahkâmı fıkhiye ve hukukiye ile âdap ve muamelât esas ittihaz kılınır.”

Bu madde, kanunların fıkha tabi olduğunu açıkça ortaya koyar. İçtihad kapısı sonuna kadar açıktır. Zamanın ihtiyaçları şer‘î hükümlerle çözülür, maslahat korunur, ümmet birliği sürdürülür. 1921 Anayasası Türkiye’yi fiilen İslam Cumhuriyeti kılmıştır.

İslam ve cumhuriyet kavramlarını yan yana getiren üç devleti hatırlatmak isteriz. Pakistan İslam Cumhuriyeti (1956; Mevdudi etkisiyle şeriat mahkemeleri)

İran İslam Cumhuriyeti (1979; devrimle şer‘î hâkimiyet)

Moritanya İslam Cumhuriyeti (1960; medeni hukukta şeriat)...

Köşemizde detaylara yer veremediğimiz için okuyucularımız bunları ve anayasalarını bir araştırsın.

Günümüz dünyasını anlamak için 1. Dünya Savaşı'nı ve sonrasını çok iyi anlamak lazım. Birinci Dünya Savaşı Osmanlı’yı yıktı; 22 milyon km²’lik ümmet çatısı çöktü. İngiliz-Fransız sömürgeciler Ümmet coğrafyasına saldırdıktan sonra 64 parça devlet kuruldu. Sahte liderler eliyle yazılan anayasalar halkı değil, sömürgeciyi korudu. Ulus-devlet fikri ümmete ağır bedel ödetti: Zulüm, çatışma, dağılma... Ulus devlet fikri, ne Arapları bir araya getirebildi ne Türkleri ne de Kürtleri. İslam ümmetini paramparça eden Müslümanların, ulus devlet fikrinin bize bir karının olmadığını; yaşadıkları coğrafyada kendi millet ve kavimlerine, kendilerini yöneten yöneticilerine izah etmeleri gerekir. Bugün Gazze'nin bu kadar çaresiz olmasının sebebi de ne yazık ki İslam ülkelerinde kurulan devletlerin ulus devlet fikrini benimsemesidir. Ulus devlet fikrinin hem devlete hem de millete zarar verdiğini, insanların kurtuluşunun Muhammed Aleyhisselam'ın önderliğinde olduğunu her fırsatta toplumlarımıza izah etmeliyiz.

Birçok İslam hukukçusunun vurguladığı gibi İslam halifeliğinin gitmesi nedeniyle Ümmet birliğini, tek hükümetini, tek anayasasını ve hukukunu kaybetti. İslam Ümmetinin evlatlarını, devletlerini, mezheplerini, gruplarını toparlayacak, dağılmamızı engelleyecek, İslam Ümmetini bir araya getirecek tek bir anayasanın gölgesine sığınmaya İslam Ümmeti bütün coğrafyalarda hâlâ isteklidir. Bir düşünün ki Kur’ân ve Sünnet tarafından onaylanmış ve Ümmetin menfaatlerini koruyacak bir anayasayı bu ülke hazırlayabilse ecdat gibi Cihan Devleti tekrar olamaz mıyız?

Yeryüzünde İlahi adaleti, rahmeti ve merhameti tesis eden bir ülke olabilme duası ile…