Son günlerde elektrik ve doğal gazın yanı sıra özellikle temel gıda ürünlerine yapılan zamlar halkın alım gücünü düşürürken, esnafın ise satışlarının olmamasına neden oluyor.
Türkiye'de son 2 yılda hemen hemen tüm sektörlerde özelliklede temel gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışları 1970'li yıllarda yaşanan zam furyalarını akla getiriyor. Sabah alınan bir ürünün akşam zamlandığı, neredeyse saatlik zamların yaşandığı bir dönemde, özellikle asgari ücretle çalışan ve zor şartlarda hayata tutunmaya çalışanlar, temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak duruma geldi.
Özellikle Covid-19 salgını ile birlikte başlayan ve tüm dünyayı etkileyen ekonomik darlık Türkiye’yi de derinden sarsarken, geçtiğimiz yıl döviz kurunun 18 lira seviyesini görmesiyle birçok üründe yaşanan fiyat artışları her kesimi mağdur ediyor.
Döviz kurundaki yükselişin ve fiyat artışlarının önüne geçmek için “Kur korumalı TL vadeli mevduat”ın devreye alınacağının açıklanmasının ardından döviz kuru geriledi ancak fiyatlarda gerileme olmadı.
Halk ve esnaf, yeni yılla birlikte gıdadan giyime birçok alanda fiyatların düşmesini bekledi. Ancak 2022 yılında elektrik, doğal gaz ve akaryakıta gelen zamlar beklentiyi karşılamadı. Tüketicinin alım gücünün düşmesi çarşı ve pazara da yansıdı.
Uygun fiyatlı ve her bütçeye hitap eden çarşı-pazarlarda son dönemlerde boş kaldı. Hal böyle olunca çarşı ve pazar esnafı, elektrik ve doğal gaz faturalarına gelen zamlar ile vatandaşın düşen alım gücü nedeniyle iş yapamamaktan dert yandı.
Yaşanan zamlardan dolayı halkın alım gücünün bitme noktasına geldiğine dikkat çeken esnaf, halkın alışveriş yapamadığına dikkat çekti.
Zamlar nedeniyle satışlarda büyük bir düşüş olduğunu söyleyen esnaf, yaşanan zamları müşterilerine anlatamamaktan da yakındı.
Gaziantep Turistik Eşya Satıcıları Odası Başkanı Hüseyin Yaz, vatandaşın alım gücünün her geçen gün giderek düşmeye başladığını ve bu durumun esnafa olumsuz yansıdığını söyledi.
“Elektriğe gelen zamlar her şeye yansıdı”
Küresel salgının etkilerinin devam ettiğini ve piyasalarda istikrarsızlığın olduğunu belirten Yaz, şunları söyledi.
“Piyasaların istikrarsız olmasının en büyük nedeni döviz kurundaki artıştır ve milletin de alım gücünün düşmesidir. Milletin alım gücünün düşmesinden ve zamlardan dolayı mağdur oluyoruz. Zaten elektrik faturaları da herkesi çok ciddi anlamda sıkıntıya koydu. Elektriğe gelen zamlar her şeye yansıdı, ister istemez her şeyin fiyatı artıyor. Çünkü elektrik faturalarındaki fahiş zamlar herkesi çok zor durumda bıraktı.”
Türkiye’nin bel kemiği olan esnaflara destek olunmasını isteyen Yaz, KDV ve ÖTV’de indirim yapılması için hükümete çağrıda bulundu.
“Zamların etkisi çok büyük”
Elektrik faturalarındaki artışın önüne geçilmesi için adımlar atılması gerektiğini belirten Yaz, “Zamların etkisi çok büyük. Zamlar ister istemez her tarafı etkiledi. İnsanlara para kazanırken ‘nasıl daha ucuz ve uygun ürün verebiliriz, kâr oranımızı nasıl düşürebiliriz’ diyerek hesaplar yapmaya başladı. Çünkü her gün zam geliyor. Asgari ücretli daha maaşını almadan yüzde 100’ü zaten gitti. Asgari ücretin bir şeyi kalmadı. Vatandaşın harcayacak parası da kalmadı. Vatandaş artık her şeyinden kısıyor.” dedi.
Tarihi Büyük Pasajda esnaflık yapan Umut Karcı, zamlar nedeniyle işlerinde büyük bir düşüş olduğunu söyledi.
“Vatandaşın alım gücü yok”
Züccaciye ürünleri sattığını ve tüm ürünlerde yaklaşık yüzde 100 oranında bir artış olduğunu bildiren Karcı, “100 liraya sattığımız ürün şu anda 180-200 liraya bize geliyor. Bu da maliyet yönünden bizim satışlarımızı bayağı etkiledi. Vatandaş ürün almaya geliyor; fakat 150 liraya alacağı ürünü biz 200-250 lira deyince haliyle müşteri tekrar geri çekiliyor. Bundan dolayı işlerimizde bayağı bir düşüş oldu. Alım gücü düştüğünden dolayı kimse alışveriş yapamıyor. Asgari ücret 4 bin 250 lira ama eskiden vatandaş 2 bin 850 lira maaş alırken hem kirası hem de diğer giderleri uygundu. Elektriğe bayağı bir zam geldi. Haliyle bu hepimizin işine de yansıdı. İşlerimizde yüzde 70-80 oranında bir düşüş var. Pandemi süreci şu anki süreçten daha iyiydi. Çünkü insanların en azından alım gücü vardı. Ama şu anda maalesef vatandaşın alım gücü yok.” ifadelerini kullandı.
“Fiyatlar yerinde durmuyor”
Pasajda çeyizlik ürün satışı yapan Murat Yavuz, zamların hem esnafın hem de halkın belini büktüğüne dikkat çekerek, “Art arda zamların yapılması bize bayağı kötü yansıyor. Fiyatlar inanılmaz bir şekilde yükseldi. Bunun üzerine elektrik, su ve doğal gaza gelen zamlar da zamların tuzu biberi oldu. Biz satış yapamıyoruz. Ticaretin en yoğun olması gereken günde bile sadece 100 liralık satış yapmışız. Bizler bu satışlarla masraflarımızı nasıl çıkaracağız bilmiyorum? Kara kara düşünüyoruz. Umarım bu konuda gerek devletimiz gerek hükümetimiz bir şeyler yapar. Çünkü çok ciddi şekilde hayat pahalı arttı. Bunun önünü alamıyoruz. Halen de hayat pahalılığı devam ediyor, fiyatlar yerinde durmuyor.” şeklinde konuştu.
“Giyim fiyatları yüzde 120 oranında arttı”
Turistik Gaziantep Çarşısında giyim satışı yapan Mehmet Şakir Yılmaz, zamlar nedeniyle vatandaşın alışveriş esnafın ise satış yapamadığını belirterek, “Çünkü halkın alım gücü düşüyor ve halk alışverişi kısıyor. Bu durumda esnafı etkiliyor. Giyim fiyatları da bayağı arttı. Vatandaş iki ürün yerine bir ürün alıyor. Ya da hiç almıyor. Eski kıyafeti ile idare ediyor. Giyim fiyatları yüzde 120 oranında arttı. Fakat satışlarımız ise yüzde 80 oranında düştü. Masraflarımız çıkmıyor, giderler gelirden daha çok üste çıktığı için bir şey anlayamıyoruz.” diye konuştu.
“Dolar düştü ama fiyatlar düşmedi”
Tüm maliyetlerin arttığına dikkat çeken giyimci Murat Kemal Demirkan, “Dolar düştü ama fiyatlar ise düşmedi. Fiyatlar yine aynı ve toptancılar fiyatları kesinlikle düşürmüyor. Bundan dolayı vatandaşımız da şu anda mağdur, kimse fiyat yüksekliğinden dolayı bir şey alamıyor. Satışlarımız çok düştü. Geçen sene ile bu sene arasında satışlarda dağlar kadar fark var. Müşteri fiyatları yüksek olduğu için ürünü almadan gidiyor. Geçtiğimiz yıla göre giyimde fiyatlar yüzde 100 oranında arttı.” dedi. 
